www.powstaniewlkp.fora.pl

Zdzisław

GALON Stanisław (1899 – 1977), powstaniec Grupy „Leszno”, uczestnik wojny 1920 r. oraz kampanii wrześniowej, więzień KL Stutthof.
Ur. 25 marca 1899 r. w Górznie pow. leszczyński. Syn rolnika Jana i Zofii zd. Juchockiej, którzy wkrótce zamieszkali w Pawłowicach pow. leszczyński. Po ukończeniu szkoły powszechnej w Pawłowicach pracował w gospodarstwie rolnym rodziców. Od 21 I do 31 XII 1918 służył w armii niemieckiej, walczył na froncie francuskim, został odznaczony Krzyżem Żelaznym II kl. Po powrocie do Pawłowic w I 1919 w stopniu szeregowca wstąpił do oddziałów powstańczych Grupy „Leszno”, następnie wcielony do 6 PSW. W V 1919 przeniesiony do 14 Pułku Artylerii Ciężkiej do Poznania i przydzielony do I Dywizjonu Pociągów Pancernych, z którym w dniu 5 VI 1919 brał udział w potyczce pod Bydgoszczą. 28 XI 1919 wyjechał na front białoruski. Tam w załodze pociągu pancernego „Huragan” brał udział w wielu bitwach, aż do odwrotu w VII 1920 r. W czasie ofensywy sierpniowej 1920 skierowany pod Lwów i dalej: Dorohusk, Kowel i Kobryń. W XII 1920 wrócił z oddziałem do Poznania. Awansowany kolejno na: st. szeregowca (21 XI 1920), kaprala (13 V 1921), plutonowego (21 IX 1921). 28 VIII 1921 przydzielony do 3 Pułku Wojsk Kolejowych (kadra pociągów pancernych). 3 XI 1921 przeniesiony do załogi pociągu pancernego „Stefan Czarniecki”. Później wstąpił do szkoły pilotów, jednak wypadek przerwał jego służbę w lotnictwie. W okresie międzywojennym mieszkał w Grudziądzu i tam należał do ZWPN. Uczestnik kampanii wrześniowej 1939 roku. Po krótkim pobycie w niewoli niemieckiej zwolniony do Grudziądza. Po jakimś czasie aresztowany i osadzony w obozie koncentracyjnym Stutthof, gdzie przebywał do wyzwolenia. Po wojnie mieszkał w Łasinie k. Grudziądza i pracował tam jako główny kasjer w Banku Spółdzielczym. Zm. 9 września 1977 w Łasinie i tam został poch. Dwukrotnie żonaty: z Teresą, następnie z Klarą. Nie miał potomstwa.

Własnoręczny życiorys, Rel. siostry Heleny Czapula z Pawłowic

ŁASZCZYŃSKI Wojciech (1897–1961), powstaniec grupy „Leszno”, działacz społeczny.
Ur. 30 marca 1897 r. w Pawłowicach pow. leszczyński. Syn krawca Marcina i Agnieszki zd. Rozwalka. W 1916 r. powołany do armii niemieckiej, 2-krotnie ranny w czasie wojny św. Na początku XII 1918, niezupełnie wyleczony uciekł ze szpitala w Düsseldorfie i wrócił do domu. Będąc do pomocy ks. dziekana Śramkiewicza (Pawłowice) nawiązuje z p. Józefem Góreckim z Leszna łączność i organizuje Straż Ludową w Pawłowicach. Dnia 6 I 1919 wstępuje do powstańczych oddziałów 6 p.strz.wlkp. (60 pp), bierze udział przez cały czas powstania wielkopolskiego, a następnie w wojnie polsko-bolszewickiej. Zwolniony z wojska w 1921 r. w stopniu st. strzelca. Prowadził prywatny zakład krawiecki. W 1924 r. był jednym ze współzałożycieli koła TG „Sokół” w Pawłowicach, w którym zgromadzili się dawniejsi powstańcy. W 1926 r. uczestniczył w tworzeniu Tow. Powstańców i Wojaków. W 1927 r. ożenił się ze Stanisławą Glapiak i zamieszkał w Kąkolewie pow. leszczyński. W czasie rozłamu w organizacjach weteranów powstania w latach 1930-32 zakładał koła Zw. B. Uczestników Powstań Narodowych RP (późniejszy ZWPN) w Kąkolewie, Pawłowicach i Rydzynie. Z tego powodu bojkotowany przez część powstańców, podupadł materialnie. Od 1936 r. wiceprezes koła ZWPN w Kąkolewie. Członek TG „Sokół” w Kąkolewie, OSP, aktywny działacz Rady Gromadzkiej, reżyser amatorskich przedstawień teatralnych. W czasie okupacji należał do grupy konspiracyjnej utworzonej w Kąkolewie przez Jana Glapiaka. Odznaczony m.in. Odznaką „Za Waleczność” (1923), Medalem za Wojnę 1918-21 (1927). Zm. 13 lutego 1961 r. w Lesznie. Poch. w Kąkolewie.

APP, Zw. Powst. Wlkp., Wykaz zweryfikowanych powstańców; sygn. 101 wniosek o odznaczenie BKZ.

NAWROCIK Franciszek (1901 - 1920), powstaniec Grupy „Leszno”, uczestnik wojny 1920 r.
Ur. 13 września 1901 r. w Pawłowicach pow. leszczyński. Syn chałupnika Ignacego i Marianny zd. Merta. W pierwszych stycznia 1919 r. wstąpił do oddziału powstańczego w Pawłowicach (Grupa „Leszno”), jako jeden z najmłodszych powstańców z Pawłowic. Następnie przeniesiony do 2 Pułku Artylerii Lekkiej Wlkp. (późniejszy 17 Pułk Artylerii Polowej WP). W sierpniu 1919 r. wraz z pułkiem kwaterował w okolicach Ostrowa Wlkp. W 1920 r. wysłany na front wschodni. Poległ w sierpniu 1920 r. Na mocy postanowienia sądu w 1960 r. uznany za zmarłego z dniem 31 XII 1920 w miejscu nieznanym. W czasie wojny polsko – bolszewickiej poległ też jego brat Jan Nawrocik.
Kronika koła ZBoWiD w Pawłowicach, akt zgonu USC Krzemieniewo nr 46/1960, zdjęcia i pamiątki rodzinne w posiadaniu Agaty Musielak z Pawłowic.
POPRAWSKI Jan (1898–1970), powstaniec wielkopolski i śląski, burmistrz Dolska.
Ur. 2 września 1898 r. w Pawłowicach pow. leszczyński. Syn Mikołaja i Jadwigi zd. Dawid. Uczestnik powstania wielkopolskiego, następnie wojny polsko-bolszewickiej na froncie litewsko-białoruskim. W 1921 r. brał udział w III powstaniu śląskim. Zdemobilizowany w stopniu sierżanta. W 1922 r. wrócił do rodzinnych Pawłowic. Wkrótce wyprowadził się do Dolska, gdzie zajmował się kupiectwem. W latach 1930-33 pełnił funkcję kasjera, następnie rachmistrza w Zarządzie Miejskim w Dolsku. Tam też pełnił szereg funkcji społecznych: sekretarza koła ZWPN, prezesa Parafialnej Akcji Katolickiej, członka Rady Nadzorczej Banku Ludowego, działał Towarzystwie Przemysłowców. W okresie od 21 I do 22 XII 1945 pełnił obowiązki burmistrza Dolska oraz wójta Obwodu Dolskiego. Z jego inicjatywy rozwinięte zostały ogrody miejskie, będące wówczas chlubą miasta i powiatu. Po kolejnej przeprowadzce do Sławna k. Koszalina objął funkcje przewodniczącego tamtejszej Rady Oddziałowej WSS „Społem” oraz wiceprzewodniczącego Rady Okręgowej Związku Spółdzielni Spożywców „Społem” w Koszalinie. Zm. 16 listopada 1970 r. w Sławnie i tam został poch. Żonaty z Marią zd. Cierniak. Miał 10-cioro dzieci: Janinę (1924), Barbarę (1925), Juliusza (1926), Wandę (1928), Stefanię (1930), Stanisława (1932), Jana (1934), Andrzeja (1937), Marię (1941) i Jadwigę (1942). Odznaczony m.in.: Krzyżem Kawalerskim OOP, Złotym Krzyżem Zasługi, Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym, Śląskim Krzyżem Powstańczym.
AP Poznań, ZPW - Spis zweryfikowanych, poz. 11661, 2199;
AP Leszno, Akta Gminy Leszno, sygn. 21;
Dokumenty Biblioteki Publicznej w Dolsku,
Rel. i fot. Janiny Pietrowskiej z Leszna.

SZYMANEK Franciszek (1899–1962), powstaniec Grupy „Leszno”, żołnierz kampanii wrześniowej, więzień Majdanka.
Ur. 23 sierpnia 1899 r. w Mchach pow. śremski. Syn Leona i Katarzyny zd. Kowalskiej W powstaniu walczył na odcinku „Pawłowice” (Grupa „Leszno”) i wsławił się wyniesieniem w rękach niewypału z budynku mieszkalnego w Pawłowicach. Brał udział w wojnie 1920 r. jako sanitariusz. Po powrocie z frontu służył w szpitalu wojskowym w Śremie. Zdemobilizowany w stopniu plutonowego, w rezerwie awansowany do stopnia sierżanta. W 1921 r. zamieszkał w Pawłowicach pow. leszczyński. Pracował jako kamerdyner właściciela miejscowego majątku hr. Krzysztofa Mielżyńskiego. Zmobilizowany na wojnę 1939 r. w stopniu sierżanta do oddziałów sanitarnych na terenach wschodnich. Uniknął niewoli i w listopadzie 1939 r. wrócił do Pawłowic. W czasie okupacji w 1942 r wraz z rodziną wywieziony do obozu przejściowego w Łodzi, później do Kraśnika (woj. lubelskie). W 1943 r. schwytany podczas ulicznej łapanki w Lublinie, przebywał krótko w obozie koncentracyjnym na Majdanku. Zwolniony dzięki pomocy lekarza Juliana Winklera. Po wojnie wrócił do Pawłowic. Zm. 13 listopada 1962 r. w Poznaniu. Poch. w Pawłowicach. Odznaczony: Krzyżem Walecznych, Złotym, Srebrnym i Brązowym Krzyżami Zasługi, Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym, Medalem za Wojnę 1918-21. Od 1926 r. żonaty z Kazimierą Kniazielską. Miał dzieci: Franciszka (1927), Stanisława (1929), Jana (1930) i Marię (1949).
Kronika koła ZBoWiD w Pawłowicach, rel. i dokumenty córki Marii Krygiel z Pawłowic.

LESTER Władysław (1898–1941), powstaniec Grupy „Leszno”, uczestnik wojny 1920 r., wójt Krzemieniewa, więzień obozów koncentracyjnych.
Ur. 27 marca 1898 r. w Łoniewie pow. leszczyński. Syn rolnika Wojciecha i Wiktorii zd. Prałat. W 1917 r. powołany do wojska, walczył na froncie wschodnim i zachodnim. W XII 1918 zdezerterował z armii niemieckiego i wstąpił do POW w Poznaniu. Uczestnik powstania wielkopolskiego w kompanii gostyńskiej Grupy „Leszno”. 30 III 1919 wcielony do 8 kompanii 6 PSW, z którą przeszedł szlak bojowy przez front zachodni w rejonie Międzychodu i Pomorze. Następnie wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 r. W czasie walk nad Berezyną brał udział w zajęciu miejscowości Stodoliszcze, Smolary i Koszary, gdzie jego kompania wzięła do niewoli cały pułk kawalerii radzieckiej w sile 400 jeźdźców. Podczas odwrotu dostał się do niewoli, z której zbiegł. W 1921 r. zwolniony z wojska w stopniu szeregowca. 8 VII 1922 ożenił się z Józefą Galon z Krzemieniewa i tam zamieszkał. Prowadził gospodarstwo rolne. W końcu 1923 r. jeden z założycieli organizacji weteranów w Krzemieniewie – prezes koła ZWPN. Również członek miejscowego Związku Rezerwistów (prezes, w-ce prezes) i Związku Strzeleckiego. Od 1928 r. wójt obwodu Krzemieniewo. Zginął 10 marca 1941 r. w obozie koncentracyjnym Mauthausen. Miał 6-cioro dzieci.
Kronika Koła ZBoWiD w Krzemieniewie,
APP, Zw. Powst. Wlkp., Akta Koła Krzemieniewo.

WIĘCKOWIAK Józef (1897–1972), powstaniec Grupy „Leszno”, sołtys Krzemieniewa.
Ur. 9 marca 1897 r. w Drobninie pow. leszczyński. Syn rolnika Piotra i Agnieszki zd. Dziedzic z Drobnina. 23 VI 1916 powołany do armii niemieckiej (280 PAP), walczył na frontach wschodnim i zachodnim. Pod koniec 1918 r., po wybuchu rewolucji berlińskiej, zdezerterował z wojska i wrócił do domu. W powstaniu od 7 I 1919 – łącznik konny przy sztabie Grupy „Leszno” w Drobninie (szeregowiec). Brał udział w walkach na odcinkach „Pawłowice” i „Osieczna”. Następnie zgłosił się ochotniczo do dywizjonu artylerii konnej w Kiekrzu pod Poznaniem (oddział miał być użyty na Śląsku). Po likwidacji tego dywizjonu został przeniesiony do kompanii aeronautycznej w Poznaniu na Sołaczu. Do rezerwy przeniesiony 12 III 1923. Jeszcze w 1923 r. ożenił się z Bronisławą Strzelską z Krzemieniewa i tam zamieszkał. Pierwszy prezes koła Towarzystwa Powstańców i Wojaków, sołtys, po II wojnie św. prezes koła ZBoWiD. Zm. 8 maja 1972 r. w Drobninie i tam poch. Na nagrobku umieszczono napis upamiętniający udział powstaniu.
Kronika Koła ZBoWiD w Krzemieniewie,
APP, Zw. Powst. Wlkp., Akta Koła Krzemieniewo.

MACHOWSKI Jan (1894–1972), powstaniec Grupy „Leszno”, uczestnik wojny 1902 r., kawaler Orderu Virtuti Militari.
Ur. 26 maja 1894 r. w Rokosowie, pow. gostyński. Syn rolnika Wincentego i Antoniny zd. Dopierała. Od 2 IX 1914 do 11 XI 1918 służył w armii niemieckiej i brał udział w wojnie św. 7 I 1919 wstąpił do oddziałów powstańczych Grupy „Leszno”, był dowódcą plutonu w kompanii ponieckiej w stopniu plutonowego. Walczył pod Miechcinem, Janiszewem, Waszkowem i Sowinami. Następnie w 6 PSW (60 PP), z którym przebył wojnę 1920 r. Po powrocie z frontu do 23 V 1922 służył w Ostrowie. Zdemobilizowany w stopniu chorążego. W 1923 ożenił się z Jadwigą Nowak z Luboni pow. leszczyński i tam zamieszkał. Prowadził gospodarstwo rolne. W czasie okupacji wysiedlony do Tomaszowa Mazowieckiego. Po wojnie wrócił do Luboni. Zm. 21 listopada 1972 r. w Luboni, poch. w Poniecu. Odznaczony m.in.: Orderem Virtuti Militari (za wojnę 1920 r.) oraz Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym.
R.Tomaszewski, Wysiłek Militarny i Materialny mieszkańców Ziemi Gostyńskiej w walkach o kształt granicy wschodniej II Rzeczypospolitej (1918-1920), Gostyń 2002.
Muzeum w Gostyniu: ankiety powstańców wielkopolskich, zbiór fotografii.

NOWAK Mikołaj (1889-1972)
Ur. 4 grudnia 1889 r. w Potarzycy, pow. gostyński. Syn Jana i Magdaleny zd. Swojak. 5 I 1919 r wstąpił do Straży Ludowej – IV Obwód Krobia. Następnie walczył na froncie północnym – odcinek Drawski Młyn (d-ca Kaczmarek). Stopień wojskowy: szeregowiec. W okresie międzywojennym mieszkał w Kokoszkach k. Pudliszek, pow. gostyński. Pracował jako szofer u Stanisława Fenglera – właściciela przetwórni owocowo-warzywnej w Pudliszkach. Należał do koła ZWPN w Krobi. Po II wojnie św. mieszkał w Pudliszkach i pracował jako magazynier w Zakładach Przetwórstwa Owocowo-Warzywnego. Zm. 28 grudnia 1972 r. w Gostyniu, poch. w Krobi. Żonaty z Anną Adamczak. Miał dzieci: Jana (1913), Franciszkę (1915), Annę (1921), Franciszka (1922), Kazimierza (1925), Jadwigę (1927) i Zofię (1930).
1. APP, ZPW, sygn. 46, poz. 19776;
2. Muzeum w Gostyniu – ankiety powstańców wielkopolskich.
3. L. Nowak, Pudliszki w dobie wskrzeszenia niepodległości, w: Kronika Gostyńska z 1931 r. Nr
4. Rel. wnuka Marka Nowaka z Pawłowic

SKORUPKA Leon (1901-1940), powstaniec Grupy „Leszno”, jeniec Ostaszkowa.
Ur. 15 czerwca 1901 r. w Bojanicach pow. leszczyński. Syn Franciszka i Józefy zd. Zborowskiej. Na początku stycznia 1919 r. wstąpił ochotniczo do oddziałów powstańczych „Grupy Leszno”. Zdemobilizowany w stopniu starszego szeregowca. W latach 1925-28 mieszkał i prowadził restaurację w Pawłowicach pow. leszczyński. Wyprowadził się na krótko do Belęcina pow. leszczyński. Mieszkał później w Kosowie, pow. gostyński, gdzie kupił gospodarstwo rolne. Należał do koła ZWPN w Krzemieniewie. W 1939 r. powołany do Rezerwy Policji Państwowej (stopień służbowy: starszy posterunkowy), w pierwszych dniach września ewakuowany na tereny wschodnie. W niejasnych okolicznościach dostał się niewoli radzieckiej. Więziony w Ostaszkowie. Wywieziony z obozu w I połowie maja 1940 r. do Kalinina (obecnie Twer) i tam zamordowany (lista nr 58, poz. 17). Pochowany w zbiorowych mogiłach w Miednoje. Żonaty z Agnieszką Józefiak. Miał dzieci: Edmunda (1925), Krzysztofa (1927), Henryka (1928), Leokadię (1930), Martynę (1931), Maksymiliana (1934), Irenę (1938) i Ryszarda (ur. 31 VII 1939).

Źródła:
1. APP, ZPW, sygn. 46, poz. 19776;
2. L. Tucholski, Mord w Katyniu, Warszawa 1991, str. 901;
3. Strony internetowe Ośrodka „Karta” [link widoczny dla zalogowanych] (Indeks Represjonowanych);
4. Rel. wnuka Leszka Sneli z Leszna.

Jarosław Wawrzyniak

Zdzisław

ŚLIWIŃSKI Stanisław Bernard (1883-1941), doktor praw, dowódca Grupy „Leszno" w powstaniu wielkopolskim. Urodził się 5 VII w Poniecu, jako syn mistrza rzeźnickiego Romana i Antoniny z Obecnych. Szkołę podstawową ukończył w Poniecu, gimnazjum we Wschowie. Studia prawnicze na które otrzymał zwrotne stypendium z Poznańskiego Towarzystwa Pomocy Naukowej odbywał w Berlinie i Wrocławiu, gdzie uzyskał tytuł doktora praw w 1911. W trakcie studiów aktywnie uczestniczył w pracach koła Towarzystwa Tomasza Zana. Od 1 X 1907 - 30 IX 1908 i ponownie od 2 III - 30 IX 1909 odbywał służbę wojskową w ramach szkolenia oficerów rezerwy. 20 IV 1910 awansował na stopień sierżanta, 22 III 1912 otrzymał patent oficerski podporucznika. Od 1911 do 1914 pracował w sądownictwie jako referendarz. 1 VIII 1914 zmobilizowany został do armii niemieckiej. 15 VI 1917 otrzymał stopień porucznika. W listopadzie 1918 został zdemobilizowany. Na początku grudnia 1918 wrócił z Berlina do Wielkopolski. Po kilkudniowym pobycie w Poniecu przybył do Poznania i zgłosił się do dyspozycji Naczelnej Rady Ludowej. Gostyńska Powiatowa Rada Ludowa z dniem 6 I 1919 powierzyła mu „kierownictwo powstania w powiecie". Zorganizował oddział powstańców - około 400 osób z Gostynia, Piasków i okolicznych wiosek. Ochotników podzielił na 3 kompanie, z którymi wyruszył na front pod Leszno, zapoczątkowując tworzenie odcinka płd.-zach. Frontu Wielkopolskiego. W celu uzyskania aprobaty dla tych działań przybył do Dowództwa Głównego w Poznaniu. Otrzymał od Szefa Sztabu, ppłk. Stachiewicza pełnomocnictwa na „dowódcę operacji pod Lesznem". Rozkazem dziennym Nr 8 z 13 l 1919 zatwierdzony został przez DG na dowódcę odcinka Leszno. Uwzględniając opinię Ś. zmieniono organizację Okręgów Wojskowych, tworząc z powiatów: Kościan, Śmigieł, Leszno i Wschowa IX OW z siedzibą w Kościanie. 9 l 1919 Śliwiński przeniósł swą kwaterę z Ponieca do Pawłowic. Opracował plan działań taktycznych zakładając, że rozbudowa frontu pod Lesznem odbywać się będzie wyłącznie w oparciu o własne zaplecze. Na początku lutego 1919 przystąpił do formowania 6 pułku strzelców Wlkp., późniejszego 60 ppWIkp. Dnia 3 III został mianowany dowódcą pułku, liczącego 3020 żołnierzy.6 III 1919 DG wydało rozkaz sformowania 2 Dywizji Strzelców Wlkp. w składzie 4, 5 i 6 pułków strzelców Wlkp. Dnia 20 Kwietnia 1919 Ś. uroczyście witał na dworcu kolejowym w Kąkolewie gen. J. Hallera i wracających z Francji żołnierzy armii polskiej. Dnia 10 czerwca 1919 mianowany został do stopnia kapitana, a 12 czerwca na majora (ze starszeństwem od 1 XII 1917 r.). Do końca sierpnia przebywał wraz z pułkiem w rejonie Kościan-Śmigiel, następnie na odcinku zbąszyńskim. Od połowy października w rejonie Żnina przygotowywał się do operacji rewindykacyjnej. W styczniu 1920 wraz z 6 pułkiem wziął czynny udział w przejęciu Bydgoszczy, Świecia, Koronowa i Tucholi. 8 III 1920 wyruszył wraz z pułkiem do Brodów i uczestniczył w działaniach wojennych we wsch. Małopolsce, w ofensywie na Froncie Litewsko-Białoruskim i w walkach odwrotowych. 1 kwietnia 1920 awansowano go do stopnia podpułkownika. Uczestniczył w działaniach wojennych na Ukrainie (kwiecień-maj) i walczył w dniach 9-12 maja o przedmoście Kijowa na wschodnim brzegu Dniepru. Przerzucony wraz z 15 DP na Front Litewsko-Białoruski, atakował 1 czerwca z 60 pp na m. Okołowo dochodząc do rz. Berezyny. Od 6 lipca w odwrocie. Dnia 20 lipca 60 pp. doszedł do rz. Szczary. Tutaj ppłk Śliwiński ranny i chory został odesłany do szpitala w Poznaniu, gdzie przebywał do 7 X 1920. Dnia 10 X wrócił na front i objął dowództwo pułku. Do 21 XI pełnił służbę ubezpieczeniową w rejonie Wołmy i Rakowa. Dnia 12 XII z m. Horodziej k. Nieświeża pułk odjechał do garnizonu w Ostrowie Wlkp. Do czasu przejścia do rezerwy (20 IV 1921 r.)dowodził 60 pp. Wlkp., a następnie 29 Brygadą Piechoty w Inowrocławiu. Za zasługi bojowe i organizacyjne, zwłaszcza za zorganizowanie Grupy „Leszno" i 6 p.s.Wlkp. odznaczony został Krzyżem Virtuti Militari 5 kl. (nr 3202). Od kwietnia 1921 do kwietnia 1922 był komendantem Wojewódzkim Policji Państwowej w Poznaniu. W latach 1922-30 był prezydentem Bydgoszczy. W 1930 przeniósł się do Poznania. Działał aktywnie w organizacjach kombatanckich, m.in. był jednym z organizatorów i prezesem Związku Powstańców i Wojaków w Poznaniu. Dnia 23 I 1938 r. jako wiceprezes wszedł do Zarządu Głównego Związku Powstańców Wielkopolskich. Rozwinął również ożywioną działalność na terenie pow. gostyńskiego. Z jego inicjatywy tworzono Koła Towarzystwa Powstańców Wielkopolskich 1918/19. W latach 1930-9 opublikował szereg artykułów i wspomnień dotyczących powstania wlkp. m.in. Początki powstania r. 1919 w powiecie gostyńskim („Kronika Gostyńska": 1931 nr Cool

, „Potyczka pod Osieczną dn. 11 stycznia 1919 r." („Szkice i fragmenty z powst. wlkp.", Poznań 1933). „Miechcin forteca powstańców gostyńskich i krobskich” („Kronika Gostyńska”’ 1939, nr 2), „Moment religijny w powstaniu wielkopolskim” („Kronika Gostyńska” 1939 nr 1). W 1939 został powołany na dowódcę Batalionu Obrony Narodowej „Poznań". Brał udział w walkach osłonowych i w bitwie nad Bzurą gdzie został wzięty do niewoli 18 września w m. Brzezie k. Sochaczewa. Osadzony w obozie jenieckim w Neubrandenburgu, zmarł tamże 18 XII 1941 i pochowany został na przyobozowym cmentarzu . Był odznaczony: Virtuti Militari V kl. (nr 3202), Krzyżem Walecznych (3x), Krzyżem Niepodległości z Mieczami, francuską Legią Honorową. Jego imię nosi hufiec ZHP w Poniecu. Związek małżeński zawarł 25 IV 1922, z Mariaż Cichowiczów. Małżeństwo miało 2 synów: Romana (ur. 1928) i Tomasza (ur. 1930).
Polak B., „Śliwiński B”., w: Wielkopolski Słownik Biograficzny, Warszawa-Poznań 1981 s.754-5; Polak B., Dowódcy Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, Koszalin 1989 s.116-8; Polak B., Ppłk dr Bernard Śliwiński -dowódca frontu południowo-zachodniego (Grupy „Leszno") w powstaniu wielkopolskim 1919, w: Biografistyka powstania wielkopolskiego 1918-1919, Koszalin 1985 s.125-34; Kawalerowie Virtuti Militari 1792-1945, red. Polak B., t.II, cz.2, Koszalin 1993 s.214; Polak B., Wojsko Wielkopolskie 1918-1920, Koszalin 1990, s.11, 72, 90, 110, 112. 136, 155, 228; Wojciechowski G., Poniec w II Rzeczypospolitej, w: Dzieje Ponieca, Poniec 2000 s.210-1; Jankowiak S., Polak B., Dowódca Grupy „Leszno", „PL": 1988z. IV s.2-4; Śliwiński E., Geneza i znaczenie armii polskiej we Francji, „PL": 1999z.V-VI s.4-11;E. Śliwiński „Śliwiński St. B.” (w Smile

„Słownik biograficzny Leszna”, Leszno 2004; Informacje od syna Tomasza.

Eugeniusz Śliwiński
Źródło; Przyjaciel Ludu nr 1 2002

Zdzisław

Mieczysław Hejnowicz [1890-1939], przewodniczący gostyńskiej Rady Żołnierskiej. Urodził się 18 października 1890 r. w Gostyniu w rodzinie Stanisława i Julianny z domu Hejnowicz . Uczył się w Gostyniu w 4-klasowej szkole wydziałowej . W 1902 r. brał udział w strajku szkolnym, który był odpowiedzią na nakaz władz pruskich aby lekcje religii odbywały się w języku niemieckim . W 1908 r. wyjechał do Danii, gdzie w czasie 3-letniej nauki zdobywał zawód młynarza. Po powrocie do rodzinnego miasta od 1911 r. pracował w zawodzie młynarskim. W okresie I wojny światowej, w szeregach armii niemieckiej brał udział w walkach na froncie zachodnim. Został ranny w walkach pod Verdun. W okresie poprzedzającym wybuch Powstania Wielkopolskiego 1918/1919 – wziął czynny udział w przygotowaniach powstańczych na terenie powiatu gostyńskiego. W dniu 11 listopada 1918 r. został wybrany przewodniczącym gostyńskiej Rady Żołnierskiej. W trakcie powstania walczył na odcinku południowo- zachodnim powstania, m.in. pod Lesznem. Po powstaniu , w latach 1919do 1921 r., pracował w wydziale wojskowym starostwa gostyńskiego. Należał do wielu towarzystw i organizacji społecznych, m.in. od 1918 r. był członkiem zarządu Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” , Towarzystwa Czytelni Ludowych, Akcji Katolickiej, Związku towarzystw Przemysłowych i Rzemieślniczych. Były radnym w radzie miejskiej Gostynia. Będąc właścicielem młyna w Gostyniu został prezesem Związku Młynarzy Wielkopolskich. Był zaangażowany politycznie jako prezes Związku Ludowo- Narodowego w Gostyniu, a od 1928 r. organizował Stronnictwo Narodowe na terenie powiatu i przez dziesięć lat pełnił w nim funkcje prezesa oraz kierownika w gostyńskim Wydziału Młodych Obozu Wielkiej Polski. W roku 1928 wybrano go delegatem Zarządu Wojewódzkiego Stronnictwa Narodowego do Rady Naczelnej w Warszawie. Po wybuchu II wojny światowej udał się do Dolska , a następnie Sempolna , Brdowa, gdzie organizował obronę przed Niemcami . Po powrocie do Gostynia, w dniu 19 października 1939 r., został aresztowany przez Niemców jako zakładnik. Wyrokiem niemieckiego sądu doraźnego został zamordowany 21 października 1939 r. podczas masowej egzekucji publicznej na rynku w Gostyniu. Pochowany w zbiorowej mogile na gostyńskim cmentarzu.

Źródła: USC w Gostyniu; B.Polak, Ziemia Gostyńska w latach wojny i okupacji 1939 – 1945. Gostyń 1978; P.Bauer, B. Polak, Armia Poznań w wojnie obronnej 1939. Poznań 1982; Sławni Gostynianie. Kalendarz 1986. Gostyń 1985; Notka Tomasza Hejnowicza na stronie internetowej [link widoczny dla zalogowanych] Wspomnienia córki Zofii Naglerowej - Portalskiej z domu Hejnowicz oraz syna Mieczysława Hejnowicza [ juniora ].

Zdzisław Kościański